Chiều 13-7, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Võ Tá Đinh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tỉnh Hà Tĩnh, cho biết số lượng chất thải từ Nhà máy Formosa (Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa - Khu Kinh tế Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh) chôn lấp tại phường Kỳ Trinh, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh là 267 tấn, nhiều hơn 2,5 lần thông tin ban đầu công bố ngày 12-7 (khoảng 100 tấn).
Chính quyền nhận trách nhiệm
Trong số 267 tấn chất thải trên, Formosa báo cáo có 77 tấn bùn thải sinh hoạt và 180 tấn bùn thải công nghiệp thông thường. Toàn bộ chất thải này được đưa về trang trại của ông Lê Quang Hòa, Giám đốc Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh. “Việc này được lập biên bản và công ty đã thừa nhận cả rồi. Còn việc trước đó chúng tôi báo cáo số lượng 100 tấn đó là số liệu đo đạc xác định sơ bộ hiện trường ban đầu” - ông Đinh thông tin.
Lực lượng chức năng kiểm tra chất thải của Formosa chôn lấp trái phép tại trang trại của ông Hòa Ảnh: HẢI VŨ
Liên quan đến việc Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh vận chuyển, chôn lấp một số lượng lớn chất thải trái phép tại khu vực trang trại của gia đình ông Hòa, ông Phan Duy Vĩnh, Phó Chủ tịch UBND thị xã Kỳ Anh, thừa nhận chưa hoàn thành công tác quản lý nhà nước nên mới xảy ra sự việc đáng tiếc trên. “Họ đổ chất thải xa khu dân cư nên mình không phát hiện và quản lý được” - ông Vĩnh phân trần. Cũng theo ông Vĩnh, trên 10 ha đất trang trại của ông Hòa và người thân đang sử dụng hơn 10 năm nay thuộc diện đất dân khai hoang, chưa có quyết định giao đất, giao rừng. Công ty của ông Lê Quang Hòa là công ty cổ phần, không phải doanh nghiệp nhà nước thuộc sự quản lý của thị xã.
Cùng ngày, Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh cũng đã có báo cáo sự việc lên UBND tỉnh và Bộ TN-MT. Báo cáo nói rõ sở đã yêu cầu Formosa thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động, chấm dứt hợp đồng xử lý bùn thải đã ký với Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh. Đồng thời, sở yêu cầu công ty này chấm dứt việc đổ chất thải, giữ nguyên hiện trạng ở khu vực chôn lấp để chờ xử lý theo quy định.
Trong khi đó, đại diện Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) khẳng định ngay sau khi nắm được thông tin, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Nguyễn Văn Tài đã ký Công văn số 1567 gửi Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh, đề nghị khẩn trương phối hợp với các bên liên quan làm rõ; báo cáo vụ việc về tổng cục trước ngày 14-7. Cùng đó, xử lý các sai phạm (nếu có) theo đúng quy định của pháp luật.
Cần làm rõ mức độ độc hại
Vấn đề được đặt ra là mức độ nguy hại đối với số lượng bùn thải công nghiệp là bùn ép từ xưởng xử lý nước thải công nghiệp và tro than cốc, bùn than cốc của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh như thế nào? GS-TS Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học - Công nghệ và quản lý môi trường thuộc Trường ĐH Công nghiệp TP HCM, phân tích: Do nước thải của quá trình luyện cốc chứa nhiều tạp chất như phenol, xyanua và thành phần chất hữu cơ khá nhiều nên phải lợi dụng phương thức sinh hóa để xử lý, trong đó có việc cô đặc bùn thải thành các bánh bùn. Các bánh bùn này có thể vẫn còn chứa nhiều tạp chất độc hại, kim loại nặng nên được chia thành 2 loại là độc hại và rất độc hại. Do đó, theo ông Bá, để xử lý thì chất thải rắn loại này cần phải được phân loại cẩn thận, chặt chẽ. Ông Bá chỉ rõ: “Trong trường hợp này, chủ nguồn thải là Formosa phải ký hợp đồng chuyển giao cho đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường. Việc xử lý chất thải rắn công nghiệp phải được thực hiện bởi công ty do Bộ TN-MT hoặc UBND tỉnh cấp phép hoạt động”.
Trong khi đó, TS Trần Thế Loãn, nguyên Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm (Bộ TN-MT), cho rằng chất thải trong quá trình xử lý cốc hóa theo công nghệ ướt sẽ sản sinh các chất như xyanua và phenol. Đây chính là 2 chất nguy hại gây nên sự cố môi trường biển nghiêm trọng vừa qua. Như thế, nếu không được phát hiện sớm, hậu quả sẽ là khôn lường. Theo ông Loãn, các cơ quan chức năng cần phân tích, đánh giá kỹ lưỡng để làm rõ chất thải này là gì, có nguy hại hay không.
“Ở đây, về mặt xử lý, chôn lấp như vậy thì dù là chất thải sinh hoạt cũng vi phạm bởi dù là chất thải sinh hoạt thì cũng phải xử lý theo đúng quy trình và phải được cấp phép, bãi chôn phải được quy hoạch chứ không thể chôn tùy tiện như vậy được” - ông Loãn nhấn mạnh.
Nhiều lần đổ chất thải ra môi trường
Được biết, trước khi vụ chôn chất thải trái phép này bị phanh phui, cơ quan chức năng nhiều lần phát hiện một số đơn vị và cá nhân đổ chất thải trái phép có nguồn gốc từ Nhà máy Formosa ra môi trường. Điển hình vào tháng 5-2015, Công an thị trấn Thiên Cầm, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh bắt giữ xe tải BKS 38C-03980 do Hoàng Duy Giang (trú xã Cẩm Thăng, huyện Cẩm Xuyên) điều khiển, chở bùn bánh đã qua xử lý từ Nhà máy Formosa Hà Tĩnh ra đổ tại bãi rác thị trấn Thiên Cầm. Tháng 3-2016, lực lượng chức năng phát hiện và bắt giữ nhiều xe tải có hành vi đổ chất thải rắn có nguồn gốc từ Nhà máy Formosa ra địa bàn các xã Kỳ Trinh, Kỳ Long, Kỳ Liên, Kỳ Phương... của thị xã Kỳ Anh.
TS NGUYỄN KHẮC KINH, nguyên Vụ trưởng Vụ Thẩm định và Đánh giá tác động môi trường (Bộ TN-MT):
Thận trọng trước việc chuyển đổi công nghệ của Formosa
Việc Formosa tự động chuyển sang công nghệ ướt mà không báo cáo, trước mắt được xác định là vi phạm thủ tục hành chính. Nhưng về sau, nếu xác định gây ra hậu quả môi trường thì phải xem xét nặng hơn chứ không chỉ dừng ở xử phạt vi phạm hành chính.
Qua vụ việc này, cần hết sức thận trọng trước việc chuyển đổi công nghệ của Formosa bởi rất có thể nhà đầu tư này lợi dụng kẽ hở pháp luật để “ăn bớt” các khâu trong quá trình xử lý chất thải môi trường. Cụ thể, thay vì áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp (QCVN 40), nhiều khả năng nhà đầu tư sẽ áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp sản xuất thép (QCVN 52) để áp dụng trong xử lý môi trường. Khi đó, nhờ những điều khoản không rõ ràng nên chất thải chỉ được xử lý với 12 thông số bắt buộc như với ngành luyện thép, còn phần chất thải do cốc hóa thì không được xử lý. Lưu ý thêm là việc chuyển từ công nghệ khô sang công nghệ ướt vừa rẻ hơn vừa lách luật được.
Luật sư TRẦN VĂN TOÀN, Đoàn Luật sư TP Hà Nội:
Có dấu hiệu phá hoại môi trường
Hành vi chôn chất thải là kim loại nặng không quả xử lý trực tiếp xuống đất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước và sức khỏe của con người. Đây là một hành động có dấu hiệu phá hoại môi trường.
Chất thải từ quá trình luyện thép của Formosa có thể được xếp loại chất thải nguy hại theo danh mục chất thải nguy hại được Bộ TN-MT ban hành tại Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT. Do vậy, việc chôn lấp chất thải này cần phải được thông báo cho Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh. Mặt khác, địa điểm chôn lấp cũng phải được Bộ TN-MT cấp phép xử lý chất thải nguy hại. Nếu cơ quan chức năng làm rõ và có kết luận chính xác hành vi chôn cất rác thải gây nguy hại cho môi trường là do Formosa thực hiện, tùy vào mức độ và hậu quả có thể xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 179/2013 NĐ-CP ngày 14-11-2013 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Trong trường hợp cơ quan chức năng xác định rõ tính chất nguy hại của chất thải đối với môi trường cũng như việc chôn lấp trái phép thì vụ việc có dấu hiệu vi phạm điều 182 Bộ Luật Hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009. Theo đó, người nào thải vào không khí, nguồn nước, đất các chất gây ô nhiễm môi trường... mà làm môi trường bị ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng khác thì phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.
P.Nhung - N.Quyết ghi
và quét mã QR
Bình luận (0)